وجود ضمانت اجرایی برای ملاحظات بصری در برنامه های توسعه شهری

جدول (۳-۲):ارتباط سوالات تحقیق با شاخص ها: منبع نگارنده
۳-۸- پایایی و روایی پژوهش
یک آزمون خوب باید از تعدادی ویژگی مطلوب مانند عینیت، سهولت اجرا، عملی بودن، سهولت تعبیر و تفسیر، روایی و پایایی برخوردار باشد. مهم‌ترین موارد ذکر شده در این ویژگی‌ها، روایی و پایایی است. که در اینجا به بررسی این دو مورد پرداخته می‌شود. اگر پرسشنامه دارای این دو معیار باشد این بدان معنی است که میزان یا درصد اشتباه محقق در اندازه‌گیری ملاک‌ها و عوامل مورد نظر، اگر صفر نباشد به حداقل ممکن می‌رسد. پس روایی و پایایی نقطه مقابل اشتباه در اندازه‌گیری‌ها هستند. به طوری که هرچه میزان اشتباه محقق در مورد ملاک‌ها و عوامل اندازه‌گیری کمتر باشد اعتبار و قابلیت آن در اندازه‌گیری بیشتر می‌باشد. اعتبار در اندازه‌گیری را روایی و قابلیت اعتماد را پایایی می‌گویند (مومنی، ۱۳۸۹)
روایی به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا پرسشنامه همان چیزی را اندازه‌گیری می‌کند که واقعاً در پی سنجش آن هستیم یا خیر. روایی آزمون عبارت است از توانایی ابزار مورد نظر در اندازه‌گیری صفتی که آزمون برای اندازه‌گیری آن ساخته شده است و شامل روایی صوری، روایی پیش‌بینی، روایی محتوا و … می‌باشد (مومنی، ۱۳۸۹ ).از میان روش‌های متعددی که برای تعیین اعتبار اندازه‌گیری وجود دارد، روایی صوری برای این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. بدین صورت که از تعدادی از صاحب‌نظران و محققان در زمینه تحقیق، در رابطه با میزان درستی و شفافیت سؤالات پرسشنامه نظرخواهی به عمل می‌آید؛ که بدین ترتیب از متخصصان صاحب‌نظر در این رشته از جمله استاد راهنما و استاد مشاور و دیگر اساتید مرتبط، نظرخواهی به عمل آمد که آن‌ها اعتبار پرسشنامه را تأیید کردند. در این تحقیق برای افزایش روایی، ابزارهای زیر مورد استفاده قرار گرفته است:
استفاده از نظرات اساتید راهنما و مشاور و سایر اساتید مرتبط با موضوع.
مطالعه مقالات، کتب و مجلات خارجی
پایایی یا قابلیت اعتماد یکی از ویژگی‌های فنی ابزار اندازه‌گیری می‌باشد و منظور از آن این است که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی را ارائه می‌دهد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۵). لازم به ذکر است که قابلیت اعتماد در یک آزمون می‌تواند از موقعیتی به موقعیت دیگر یا از گروهی به گروه دیگر متفاوت باشد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۵). از همین رو، اوماسکاران در سال ۲۰۰۶ اشاره می کند که حتی زمانی هم که شاخص ها با روایی مناسب مورد استفاده قرار گیرند، همیشه پسندیده است که جهت حصول اطمینان از پایایی، اعتبار سازگاری میان پرسش ها را در مورد متغیرهای مستقل و وابسته وارسی کنیم.
روش های متعددی برای تعیین پایایی وجود دارد که روش ضریب آلفای کرونباخ یکی از آنها است. هرقدر درصد بیان شده به صد نزدیکتر باشد بیانگر قابلیت اعتماد بیشتر پرسشنامه است. هم چنین ضریب آلفای کمتر از ۶۰ درصد معمولاً ضعیف تلقی می شود. دامنه ۷۰ درصد، قابل قبول و بیش از ۸۰ درصد، خوب تلقی میگردد. البته هر چه ضریب اعتماد به عدد یک نزدیک تر شود بهتر است (سکاران،۱۳۸۱).
این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری به کار میرود. برای محاسبه آلفای کرونباخ از رابطه زیر استفاده می شود:

که در آن K تعداد سؤالات، واریانس سؤال iام و واریانس کل سؤالات می­باشد. هرچه این مقدار به عدد یک نزدیک­تر باشد نشان­دهنده پایایی بالاتر و هرچه این مقدار به صفر نزدیک­تر باشد، نشان از عدم پایایی پرسش‌نامه یا تحقیق می­باشد.
برای تعیین پایایی پرسشنامه این تحقیق، از نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ و روش «آلفای کرونباخ^[۲۴]» استفاده شده است. مقدار آلفای کرونباخ برای هر یک از متغیرهای تحقیق، هر یک از سؤالات پرسشنامه و همچنین برای
کل سؤالات پرسشنامه در جدول زیر ارائه شده است. نتایج نشان می دهد که آلفای کرونباخ برای پرسشنامه تحقیق در حالت کلی برابر با ۱/۸۵ است. این مقدار به همراه آلفاهای کرونباخ مربوط به هر یک از متغیرهای تحقیق (که در جدول زیر نشان داده شده است)، نشان دهنده ی آن است که پرسشنامه مورد استفاده، از قابلیت اعتماد و یا به عبارت دیگر از پایایی لازم برخوردار است.
جدول ۳-۳: مقادیر آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق و سؤالات پرسشنامه

متغیرهای تحقیق

آلفای کرونباخ