۳-۱ موقعیت جغرافیایی استان کرمانشاه
استان کرمانشاه با وسعتی حدود ۲۵/۲۴۴۳۴ کلیو متر مربع در غرب ایران بین ۴۲ و ۳۳ درجه تا ۱۷ و ۳۵ درجه عرض شمال و ۲۴ و ۴۵ تا ۶ و ۴۸ طول شر قی واقع شده است این استان حدود ۴۵/۱ درصد از وسعت کل کشور را در برگرفته است .
از نظر تقسیمات سیاسی استان کرمانشاه از شمال به کردستان از شرق به استان همدان و لرستان از جنوب به استان ایلام از غرب به کشور عراق محدود می شود .
مرکز استان کرمانشاه شهر کرمانشاه می باشد، و از دیگر شهرهای این استان اسلام آباد غرب پاوه ، جوانرود ، سنقر ، سریل ذهاب ، قصر شیرین کنگاور ، گیلان غرب ، صحنه ، هریسن ، دالاهو ، تلاث باباجانی ، روانسر ، کرند غرب را می توان نام برد .
استان کرمانشاه دارای ۱۴ شهرستان ۲۵ بخش ۸۳ دهستان و ۲۱ شهر می باشد .
۳ ـ ۲ موقعیت جغرافیایی شهرستان سنقر:
۳ ـ ۲ ـ ۱ موقع ریاضی :
شهرستان سنقر کلیائی از شهرستانهای شمال شرقی استان کرمانشاه می باشد با وسعتی حدود ۲۲۱۲ کیلومتر مربع بین ۷و ۳۵ درجه عرض شمالی و ۳۱و ۴۶ درجه طول شرقی با ارتفاع ۱۷۰۰ متر از سطح دریا در مناطق کوهستانی غرب کشور ایران واقع شده است .فاصله آن تا کرمانشاه ۸۵ کیلومتر می باشد شهرستان سنقر حدود ۴۴/۹ درصد از وسعت استان کرمانشاه را تشکیل داده است.
۳ ـ ۲ ـ ۲ محدوده سیاسی شهرستان سنقر : در شمالشرقی استان کرمانشاه واقع شده، از شمال با شهرستان قروه در استان کردستان، از شرق با شهرستان اسد آباد دراستان همدان، از غرب به شهرستان کامیاران در استان کردستان، از جنوب به استان کرمانشاه محدود می شود .
از لحاظ تقسیمات کشوری در سال ۱۳۸۴: این شهرستان دارای دو شهر دو بخش هشت دهستان و ۲۱۴ آبادی دارای سکنه می باشد .
۳ ـ ۳ جغرافیای طبیعی شهرستان سنقر :
۳ ـ ۳ ـ ۱ بررسی وضعیت زمین شناسی سنقر :
منطقه سنقر درمیان سازندهای از رشته کوه زاگرس که از شمال غربی تا جنوب شرقی ایران امتداد یافته قرار دارد .
رشته کوه زاگرس از نظر تاریخ زمین شناسی جوان می باشند . منطقه سنقر با توجه به زمین شناسی آن در منطقه خرد شده قرار می گیرد ، از نظر تقسیمات زمین شناسی ایران در زون سنندج سیرجان می باشد ، قدیمی ترین سازنده ساخته شده در آن مربوط به ژواسیک و جدیدترین آن آبرفت جوان کواترنر است. زون سنندج سیرجان دراین ناحیه اکثرا از سنگها متامرفیک دگرگونی وزون خرد شده از سنگهای آهک و آهک مارنی تشکیل گشته است .(الفتی، ۱۳۷۰ ، ۶)
چاله های ناودیس سنقر درمنتهی الیه شمال غربی زون سنندج سیرجان که به اصطلاح قلمرو دگرگونی زاگرس نامیده می شود قرار دارد که منشائ ایجاد آن زمین ساخت می باشد که بصورت ناودیسی ساده ایجاد شده است این چاله واحد جغرافیایی مستقل است که از نظر چینه شناسی قدیمی ترین سنگهایی که زیر بنای ظاهری تمام این ناحیه رادر برگرفته است، متعلق به دوره ژوراسیک بالا می باشد. قسمت اعظم حاشیه کوهستانی شمال و شمال شرقی و مشرق حوضه سنقر کوههای دارمراد ( دار موراد ) و بان سری و کمر زرد درجنوب دولت آباد از سازندهای درگرگونی تناوب گدازه و آهک و شیست متعلق به دوره ژوراسیک تشکیل شده اند.(ایزدی، ۱۳۸۴ ، ۱۱)
۳ ـ ۳ ـ ۲ توپوگرافی عمومی اطراف شهرستان سنقر :
شهرستان سنقر درشمال شرقی در فاصله ۸۵ کیلومتری از شهرکرمانشاه شهر در مرکز دشت و جلگه با صفایی واقع شده است که شیب عمومی آن از شمال شرق بطرف جنوب غرب می باشد . درشمال شرق و جنوب شهر درفاصله کمی از آن ارتفاعاتی بنام. مادیان کوه با ارتفاع ۲۴۹۶ متر و چالاب با ارتفاع ۲۲۵۰ متر و دالاخانی ۳۳۵۰ متر قرار داد بین بلندترین قسمت شهر در شرق وپایین ترین قسمت آن درجنوب درحدود صد متر اختلاف ارتفاع وجود دارد .
اراضی شهر از نظر توپوگرافی به دو بخش متمایز تقسیم می شود بخش اول اراضی شیبدار ملایمی را شامل می گردد که که با عرض یک کیلومتر از سمت شمال شرق بطرف جنوب غربی امتداد می یابد . شیب این اراضی بین ۱ تا ۳ درصد است و از شمال به جنوب از میزان شیب کاسته می شود .
بخش دوم تپه ماهورهای حاشیه و اطراف شهر و اراضی نسبتا مسطح بین آنهاست، تپه ها درقسمت شمال غرب جنوب غربی و شرق قرار دارند ، پستی و بلندیهای ناشی از تپه ها تنوع و زیبایی خاصی را به محیط و اطراف آن بخشیده اند همین وضعیت توپوگرافی شهر امکانات مناسبی را برای طراحی محیط و جاذبه های شهری فراهم می کند.(طرح جامع سنقر، ۱۳۷۷، ۲۰)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

وضعیت ظاهری اراضی :
از نظر وضع ظاهری اراضی شیب وپستی و بلندی منطقه به سه واحد اصلی قابل تقسیم می باشد .
۱ ـ فلاتها و تراسهای فوقانی : این واحد درقسمتهای مرتفع واقع گردیده و اکثرا خاکهای قدیمی که مقاومت بیشتری در برابر فرسایش داشته درآنها تشکیل گردیده است شیب آنها از ۱ تا ۱۲ درصد در نوسان است در این نوع زمینها سفره آب زیر زمینی خیلی پایین است و اراضی اکثرا زیر کشت دیم و قسمتی هم بصورت مرتع می باشد .
۲ ـ دشتهای آبرفتی دامنه ای :
این واحد شامل زمینهایی است که دراثر انتقال و ته نشست مواد دانه ریز منطقه از ارتفاعات در قسمتهای نسبتا مسطح تشکیل شده اند اکثرا دارای ۱ تا ۵ درصد شیب،است و پستی و بلندی کمتری دارند. و خاکهای تکامل یافته با بافت سنگین تا خیلی سنگین می باشد آب زیر زمینی در اکثر اراضی یا بین وفقط در جنوب غرب سنقر کمی بالا است و مناسبترین اراضی منطقه را تشکیل می دهند که اکثرا به کشت آبی اختصاص داده شده است .
۳ ـ سواحل و رودخانه ها :
این واحد شامل زمین هایی است که از آبرفتهای رودخانه گاوه رود تشکیل شده عموما دارای شیب ملایم و بدون پستی و بلندی است خاکهای این واحد دارای بافت متوسط تا سنگین است که درقسمت زیرین آن دارای طبقه ای از سنگریزه و قلوه سنگ می باشد . اکثر زمینهای آن به کشت آبی اختصاص داده شده است.( الفتی،۱۳۷۷ ، ۷)
۴ ـ کوهها :
شهرستان سنقر در بین کوههای مرتفعی محصور گردیده است . ناهمواریهای اطراف شهرستان بخشی از زاگرس است که از نظر چگونگی و جنس سنگها با این کوهها تفاوت دارد ، بدین معنا از کوهها زاگرس قدیمی ترند در هنگام چین خوردگی و شگل گیری زاگرس تحت تاثیر فعالیتهای آتش فشانی و ماگمایی قرار داشتند.
۵ ـ دشت سنقر :
دشت سنقر در داخل حوضه ی آبریز جامیشان و بین ، ۵۱, ۴۷ طول شرقی وتا ۵۲ ، ۳۴ درجه عرض شمالی واقع گردیده است . دشت سنقر با ۲۶۰ کیلومتر مربع وسعت دارای ارتفاع متوسطی حدود ۱۷۰۰ متر از سطح دریا می باشد . دشت گاوه رود با مساحتی بالغ بر ۹۸۶ کیلومتر مربع درقسمت شمالی شهرستان سنقر واقع شده است . بالاترین ارتفاع دراین حوضه ۳۳۲۰ متر در ارتفاعات جنوب شرقی کوهستانهای دالاخانی قرار دارد و پست ترن نقطه دشت در محل خروجی رودخانه جامیشان از دشت ۱۵۰۰ متر می باشد . این دشت توسط ارتفاعات زیر محصور گردیده است . از شمال با ناودیس معلق مادیان کوه ، از غرب ارتفاعات دروازه و خانه جاف ، از جنوب با کوه دولت آباد، و از شرق با کوه چالاب و قرتپه می باشد .
۳ ـ ۳ ـ ۳ مشخصات سنگ شناسی :
دوران دوم زمین شناسی : سازنده مربوط به دوران دوم زمین شناسی شامل سنگهای دگرگونی از شیت و میکاشیت تا سنگهای شدیدا درگرگون شده درمنطقه دیده می شود . اغلب سنگهای شیتی و سنگ آهکهای متبلور در قسمت شرقی و کوهپایه های جنوبی دشت گسترش دارد . در قسمت شرق سنقر طبقات ناخالص کوارتزیت در سنگهای دگرگون و طبقات آهکی تیره رنگ مشاهده می شود این سنگها دارای اثار کوهزایی هستند .
در ۱۰ کیلومتری شرق سنقر شیستها بصورت گنیس و برنگ قهوه ای یا ارغوانی دیده می شوند . در جنوب شرقی سنقر سنگهای گنگلومرا بضخامت چندین متر در اثر حرارت دگرگون شده اند . در شمال سنقر طبقات شیل برنگهای سبز روشن تا قهوه ای وجود دارد . در جنوب شرق سنگهای کنلگومرا ها بیشتر از سنگهای آهکی خاکستری ، ماسه سنگ و سنگهای آذرین درونی تشکیل شده اند .
دوران سوم زمین شناسی : سنگهای این دوران را می توان درچند دوره بررسی کرد:
۱ ـ کرتاسه: در جنوب غربی و غرب دشت سنقر ارتفاعات اغلب از جنس سنگهای آهکی متراکم و توده ای است، و این نوع سنگها از نظر زمانی مربوط به کرتا سه بالایی می باشد .
۲ ـ پلیوسن ، ائوسن :گسترش وسیعی در شمال، شمالغرب سنقر داشته ، جنس سنگها اغلب آهکهای مارنی و آهکهای پلاژیک های بازیک می باشد .
۳ ـ میوپلیوسن : سازنده های این دوره دارای خصوصیات رسوبات در پایه کم عمق بوده، درشمال شرقی سنقر و سازنده این دوره از جنس کنگلومرا در شمال غربی سنقر قابل مشاهده می باشد .
۴ ـ کواترنری : دشت سنقر از رسوبات آبرفتی جوان که اکثرا در سطحی و دانه ریز و سیلتی می باشند تشکیل شده و با افزایش عمق بر قطر دانه های تخریبی لایه های رسوبی آبرفتی افزوده می شوند.(خامسی، ۱۳۸۰ ، ۳۲ و ۳۶)
۳ ـ ۳ ـ ۴ زمین ساخت (تکتونیک ) :
منطقه سنقر در شمال قسمت روراندگی زاگرس واقع شده و بعلت پدیده شدید تکتونیکی ، سازندهای تشکیل دهنده ی ارتفاعات دارای شیب و امتداد منطقی نیست و درجهات مختلف شکستگی هایی دارند . رودخانه میانجوب از شرق بطرف غرب در جریان است، احتمالا محل تلاقی سازند قسمتهای جنوبی باشد .
سازنده شمالی : سازندهای شمال دشت اغلب آهکی است لذا نقش منفی چندانی دروضعیت هیدروژئویولوژیکی منطقه و قسمت های جنوب دشت ندارند .
سازنده های شرق و جنوب شرقی : سازندهای این قسمت اثرات متفاوتی در چگونگی منابع آبهای زیر زمینی دارند (سراب گزنهله )
سازنده های غرب : سازنده های غرب بواسطه گسترش سازنده های آهکی در ارتفاعات غرب دشت از خواص هیدرودینامیکی نقش مثبتی ایفا می نمایند و تکتو نیک منطقه موجب تشکیل گسلها و شکستگی های مهم در سازند ها شده است (چشمه گلویچ ) (طرح جامع شهری سنقر، ۱۳۷۷ ، ۳۰)
۳ ـ ۳ ـ ۵ زلزله خیزی منطقه :
بررسی زلزله خیزی منطقه زاگرس نشان داده است که هیچیک از زمین لرزه های بزرگ زاگرس گسلش روی زمین همراه نبوده و کانون عمقی آنها در زیر لایه های رسوبی فانروزوییک قرار داشته به سبب فعالیت گسلهای لرزه ای موجود در پی سنگ پرکامبرین فانروزوییک و بالایی پی سنگی یرکامبرین قرار دارند .
لذا تا هنگام تمامی گسلهای عمیق و پوشیده زاگرس شناسایی نشده اند از دیدگاه لرز زمینی ساختی زمین لرزه های منطقه راباید زمین لرزه های شناور دانست در مورد محل و شدت و زمان وقوع زلزله های تاریخی بدلیل کمی تعداد ایستگاههای لرزه نگاری در سطح جهان شک تردید زیادی وجود دارد. . محققین معتقدند که زمین لرزه های ایران بابزرگی ۷ ریشتر و بالاتر در سال ۱۹۰۰ با بزرگی ۶ ریشتر سال ۱۹۱۸ باشدت ۵ ریشتر در سال ۱۹۶۰ و ۴ ریشتر از سال ۱۹۷۶ قابل اعتماد است .
در قرن اخیر حدود ۲۶ زمین لرزه مخرب در گستره ی شرقی استان که منطقه سنقر در آن قرار دارد رخ داد ، زلزله ی ۱۳ دسامبر سال ۱۹۷۵ در منطقه فارسینج تمام دهستان رابا خاک یکسان کرد ، تنها چند نفر جان سالم بدر بردند . بیشترین زمین لرزه های روی داده در منطقه در پیوند با گسل های روراندگی اصلی زاگرس می باشد . براین اساس می توان نتیجه گرفت که شهر سنقر در حاشیه ی منطقه لرزه خیز زاگرس قرار گرفته است و خطر نسبی زلزله آنجا در بالا ست .
۳ ـ ۴ اقلیم شناسی منطقه :در بررسی آب و هوای وضعیت اقلیم یک منطقه دو دسته عوامل و عناصر اقلیمی باید مورد استفاده قرار گیرد . عوامل اقلیمی عبارت است از عرض جغرافیایی ، ارتفاع ، دوری و نزدیکی به دریا ، که روی عناصر اقلیمی مانند : دما ، رطوبت ، بارش ، باد فشار ، تابش خورشید تاثیر دارند .
۳ ـ ۴ ـ ۱ عوامل اقلیمی :
عوامل تاثیر گذار بر اقلیم یک منطقه به دو دسته عوامل محلی وعوامل فرا محلی تقسیم می شوند شهرستان سنقر در ۳۴ درجه ۲۸ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۶ دقیقه در کمربند معتدله کره زمین واقع شده است. اطراف این شهرستان ارتفاعات در برگرفته، ارتفاع متوسط این شهرستان از سطح دریا ۱۷۰۰ متر است. ارتفاع زیاد این شهرستان یکی از قابلیت‌های اقلیمی بحساب می آید ، ارتفاع زیاد موجب کاهش دما و تبخیر و تعرق می شود. رشته ی کوه ها موجب جذب رطوبت می شود و از طریق بارندگی ارتفاعات نقش عمده ای در فضاها ایفا می کند .